Wat kunt u leren van opportuniteitskosten?

Een mens heeft heel wat behoeften. Maar de pot met middelen om aan die behoeften te voldoen is niet bodemloos. U moet dus voortdurend keuzes maken. En kiezen is verliezen. Wat u ook kiest, u offert altijd een alternatief op. Dat noemen ze in economische termen de ‘opportuniteitskosten’ of ‘alternatieve kosten’. Wat houden die kosten precies in en wat kunt u eruit leren?

Opportuniteitskosten zijn de kosten van een economische keuze, uitgedrukt in termen van de beste gemiste kans. De opportuniteitskosten zijn de waarde en opbrengst van de optie die u niet hebt gekozen, ten opzichte van de beslissing die u hebt genomen. 

Lange termijn

Eenvoudige beslissingen in het leven kunnen een financiële impact hebben op lange termijn. Het belangrijkste vraagstuk is dus steeds: hoe kunt u ervoor zorgen dat u met een bepaalde beslissing de juiste keuze maakt op lange termijn, met de hoogste opbrengst op zowel economisch als emotioneel vlak? Enkele voorbeelden maken dit duidelijk: 

• U koopt een tv-toestel van 1000 euro. De opportuniteitskosten zijn diezelfde 1000 euro plus wat u aan rente had kunnen overhouden als u hetzelfde bedrag had gespaard. Bent u een bingewatcher? Dan vindt u de aankoop van de tv de moeite waard, ook al bent u er financieel op achteruitgegaan. Kijkt u hooguit één avond per week televisie? Dan zijn de opportuniteitskosten misschien wat te hoog. U had dan beter voor een spaarrekening gekozen, in combinatie met een goedkoper tv-toestel, om zo tot een ideale balans te komen.
• U kiest voor een universitaire studie. U brengt de kosten voor het inschrijvingsgeld, de studieboeken en een studentenkot in rekening. Om de opportuniteitskosten te kennen, vergelijkt u deze kost met het inkomen dat u kon verdienen als u had gekozen voor een job in plaats van hogere studies. U zou op korte termijn economisch veel beter af zijn met de keuze voor een job, maar met een hoger diploma op zak heeft u later wellicht uitzicht op een aantrekkelijkere carrière met een beter loon. De opportuniteitskosten van een job liggen dus hoger op lange termijn.

Zelf aan de slag

Het is handig om zelf even pen en papier te nemen als u de oefening rond opportuniteitskosten wil maken:

• Maak een tabel met 2 kolommen.
• Noteer de termijn van de twee mogelijke beslissingen in eenzelfde dilemma. 
• Noteer de elementen waarop de twee beslissingen een impact zouden kunnen hebben.

Laten we er het voorbeeld van de studies bij nemen:

Beter overwogen en geïnformeerd

Met de opportuniteitskosten in het achterhoofd kunnen we dus betere keuzes maken. Dat is zeker het geval bij financiële beslissingen. Zo zullen we beter overwogen en geïnformeerde beslissingen nemen als we ons bewust zijn van de kans die we laten liggen. En het moedigt ons ook aan om alle verschillende opties te vergelijken. Hier voldoende tijd voor nemen, kan helpen om de kosten van een beslissing te minimaliseren, inclusief de opportuniteitskosten.

Welke keuzes u maakt in het leven, hangt ook af van de levensfase waarin u zit. U leest er hier meer over.