De rente stijgt, de rente daalt: hoe werkt dat?
De evolutie van de marktrente speelt een belangrijke rol in de economie. Ze heeft invloed op we hoe we consumeren en investeren. In dit artikel ontdekt u hoe de evolutie van die rente werkt en welke gevolgen dat kan hebben voor de rente op uw spaarrekening.
De marktrente heeft invloed op het gedrag van zowel consumenten als bedrijven. Voor centrale banken, zoals de Europese Centrale Bank (ECB) en de Amerikaanse Federal Reserve (Fed), is de marktrente een belangrijk instrument om de economie in goede banen te leiden: nu eens als rem, dan weer als versneller. Ze sturen er hun monetaire beleid mee aan en waarborgen zo economische stabiliteit.
Hoe werkt de marktrente?
De marktrente is eigenlijk niets anders dan de prijs van geld. Als overheden, bedrijven en consumenten geld lenen op de financiële markten, moeten ze daar rente op betalen. Het samenspel van vraag en aanbod bepaalt daarbij de hoogte van de rente.
Afhankelijk van de economische context zal ook het beleid van de centrale bank een cruciale rol spelen in de bepaling van de marktrente. Een centrale bank kan de marktrente namelijk direct beïnvloeden door haar beleidsrente te wijzigen. Dat is de rente waartegen commerciële banken geld lenen bij de centrale bank.
Waarom gebruiken centrale banken de rente om de economie te sturen?
Als de inflatie stijgt bestaat het risico dat de economie oververhit raakt door algemene prijsstijgingen. Om dit risico te beperken kan de Centrale Bank de marktrente verhogen. Een hogere rente remt de vraag naar goederen en diensten af en daardoor ook de vraag naar kredieten. Consumenten en bedrijven zijn namelijk minder geneigd om te lenen en te investeren als lenen duurder wordt. De ECB streeft op de lange termijn een inflatie van 2% na. Stijgt de inflatie sneller, dan kan ze die evolutie afremmen door de rente te verhogen.
Omgekeerd kunnen centrale banken de rente verlagen, tijdens een economische recessie of een crisissituatie, om zo de economie te stimuleren. Dat deden ze bijvoorbeeld tijdens de financiële crisis van 2008 en de COVID-19-pandemie. De redenering is daarbij dat consumenten meer zullen consumeren en bedrijven meer investeren wanneer geld lenen goedkoop is. Dat stimuleert de vraagzijde van de economie, wat bijdraagt tot economisch herstel.
Welke invloed heeft de marktrente op de beurs?
De marktrente is een krachtig instrument om de beurs te beïnvloeden. Een lage rente maakt obligaties en spaarrekeningen minder aantrekkelijk, omdat ze dan minder interest opleveren voor de spaarder. Dat moedigt spaarders aan om naar een hoger potentieel rendement te zoeken en eventueel te investeren in aandelen. Als de vraag naar aandelen toeneemt, stijgen ook de aandelenkoersen. Een lage rente kan de beurs dus de wind in de zeilen geven. Dat was bijvoorbeeld het geval na de financiële crisis van 2008, toen centrale banken wereldwijd de rente verlaagden om de economie opnieuw te stimuleren.
Omgekeerd laat een verhoging van de rente de beurs afkoelen. Een stijgende rente maakt obligaties en spaarrekeningen aantrekkelijker, omdat ze hogere rendementen bieden. Dat kan ertoe leiden dat beleggers hun aandelen verkopen en opnieuw kiezen voor de meer liquide oplossingen zoals spaarrekeningen. Hierdoor kunnen de aandelenkoersen dalen, omdat er meer aanbod dan vraag naar aandelen is. Dat was het geval toen de ECB in 2022 de rente verhoogde om de torenhoge inflatie te bestrijden. Centrale banken gebruiken de beleidsrente dus continu om de economie aan te sturen: ondersteunen in moeilijke tijden, of afremmen wanneer er het risico op inflatie of oververhitting te groot wordt.
Hoe beïnvloedt de marktrente de rente op uw spaarrekening?
De marktrente heeft directe gevolgen voor de rente die de banken aanbieden op hun spaarrekeningen. De banken baseren hun spaarrente namelijk op de marktrente. Is de marktrente hoog, dan kunnen de banken een hogere rente aanbieden op hun spaarrekeningen. Ze ontvangen dan zelf namelijk ook meer rente op de leningen die ze verstrekken. Is de marktrente laag, dan daalt ook de spaarrente omdat de bank ook minder rente ontvangt op de kredieten die ze verstrekt. Bovendien wordt het dan goedkoper en dus interessanter voor een bank om geld te lenen bij de centrale bank, dan om spaargeld van consumenten aan te trekken.
Zullen de rentes stijgen of dalen?
De spaarrente volgt doorgaans de bewegingen van de marktrente. Om de toenemende inflatie te bestrijden, trokken de centrale banken in Europa en de Verenigde Staten in 2022 de rente op. Ze deden dat om de consumptie en investeringen af te remmen en zo de inflatie te laten dalen.
Die aanpak heeft gewerkt. Daarom is de ECB gestart met het verlagen van de beleidsrente. Op haar hoogste punt bedroeg de beleidsrente 4%. Sinds juni 2024 voerde de ECB al twee verlagingen van telkens 0,25% door. Een verdere verlaging van de rentetarieven is mogelijk omdat de inflatie intussen opnieuw daalde naar 2,2%, zeer dicht bij de doelstelling van 2%. De verwachting is dat de ECB de rente in de komende maanden nog zal verlagen. Dit betekent dat de druk op de banken om de rente op spaarrekeningen te verlagen groter wordt.
Sparen bij Santander Consumer Bank
Als online bank hebben we geen kantorennet, waardoor onze werkingskosten lager liggen dan bij andere banken. Dat stelt ons in staat om aantrekkelijke rentes aan te bieden, óók als de marktrente daalt. Onze rentes kunnen dan ook op elk moment concurreren met de beste op de markt, zowel voor spaar- als termijnrekeningen.